DÜZEN ALIŞTIRMALARI
Beden eğitimi derslerinde ve ders dışı çalışmalarda düzeni sağlamak ders ve organizasyonu kolaylaştırmak için düzen alıştırmalarının bilinmesi ve kullanılması şarttır.
KOMUT : Herhangi bir duruşun, dönüşün, yürüyüşün çarkın koşunun sırlanmanın ve hareketin öğrenciler tarafından başarı ile yapılabilmesi için bu egzersizleri öz olarak ifade eden ve yüksek sesle söylenen emirdir.
Komutlar, kısa ve açık olarak verilen kalıplaşmış emirlerdir. Yaptırım ve bildirim olmak üzere genel olarak ikiye ayrılır.
-
Bildirim Komutu : Uygulanacak hareketin hazırlık aşamasıdır. Komutu uygulayacak olan fert ya da gruba yapılacak hareketin ne veya nasıl olduğunu ve alınacak düzeni bildirir. “Sağa – Dön” komutunda sağa kelimesi bildirim komutudur.
-
Yaptırım Komutu : Uygulanacak hareketin emir niteliğinde olup, bu komutla hareket tamamlanır. “Sağa – Dön” komutunda Dön kelimesi yaptırım komutudur.
Bir komutun veriliş tarzı, hareketin canlılık, kesinlik ve beraberlikle yapılmasını sağlar. Komutlar etkileyici bir sesle ve anlaşılır şekilde verilmelidir. Ses yüksekliği kıtanın büyüklüğüne göre ayarlanmalıdır. Komut veren, cephenin orta (...sında kıta cephe uzunluğunun yarısı kadar ) ilerisinde durmalıdır.komutlar kıtaya dönük bir vaziyette verilmelidir.
Bildirim ve yaptırım komutu arasında bir miktar beklenmelidir. Bazı komutlarda bildirim ve yaptırım komutu birleştirilmiştir. (“ hizaya gel “) bu tür komutlarda komutun ikinci kelimesi uzatılarak verilir. Bazı komutlar ise sadece yaptırım komutundan meydana gelir. ( “ Rahat “ )
DÜZEN ALIŞTIRMALARININ KONULARI
-
Duruşlar
-
Dönüşler
-
Sıralanma ve dizilişler
-
Yürüyüş ve koşular
-
Açılma ve yayılmalar ‘dır.
DURUŞLAR
Esas Duruş : Esas duruşa geçmek için “ Hazır ol “ komutu verilir. Bu komutun verilmesine gerek olmadan, herhangi bir bildirim komutundan sonra veya “Dikkat” komutundan sonra kendiliğinden esas duruşa geçilir. (Hazır ol duruş)
Hazır Ol Duruş : Sol ayak sağ ayağın yanına sertçe çekilir. Topuklar bitişik ve bir hizada, ayak burunları birbirlerinden bir ayak boyu açık (kız öğrencilerde ayak uçları bitişik ) vaziyette olup vücut ağırlığı her iki ayağın ökçe ve tabanlarına eşit olarak bölünür. Dizler hafifçe gerilir, gövde dik tutulur, göğüs hafifçe kabartılır, karın içeri çekilir, omuzlar aynı yükseklikte tutulur ve yukarı kaldırılmadan biraz geriye alınır.kollar serbest olarak aşağıya sarkıtılır. Eller, parmaklar bitişik ve orta parmak pantolon dikişi üzerine gelecek tarzda avucun tamamı uyluklara yapıştırılır. Dirsekler hafifçe ileriye verilir, baş dik tutulur, çene boyna doğru biraz çekilir, gözler ileri doğru bakar, kaslar hafifçe gergin bir vaziyet alır.diğer bir komut verilene kadar kımıldamadan beklenir.
Rahat Duruş : Sol ayak bir ayak boyu veya omuz genişliği kadar sol hizada sertçe yerini alır. Bacaklar vücudun ağırlığı her iki ayağın ökçe ve tabanlarına eşit olarak bölünecek şekilde gergin tutulur. Eller bel çukuruna gelecek şekilde kollar arkaya getirilir. Sol el altta sağ el bileğinden tutar. Sağ el hafif yumruk vaziyetindedir. Baş ve gözler esas duruştaki gibidir. Konuşulmaz ve kıpırdanmaz. Kız öğrencilerde hazır ol ve rahat duruş daha estetik ve yumuşak olmalıdır. Rahat duruşta vücut ağırlığı tek ayak üzerine verilebilir.
DÖNÜŞLER
-
Yerinde dönüşler
a. dururken
b. yerinde sayarken
-
Hareket halinde dönüşler
a. yürürken dönüşler l
b. koşarken dönüşler
-
Çarklar
YERİNDE DÖNÜŞLER
A. DURURKEN DÖNÜŞLER
Sola Dönüş : Komutla birlikte vücut ağırlığı sol ayak topuğu üzerine verilir. Sol ayak tabanı ve sağ ayak topuğu hafifçe yerden kaldırılır. Sol ayak topuğu üzerinde 90° sola bir harekette dönülür. Arkada kalan sağ ayak en kısa yoldan sertçe esas duruşta olduğu gibi sol ayağın yanına getirilir.
Sağa Dönüş : Komutla birlikte vücut ağırlığı sağ ayak topuğu üzerine verilir. Sağ ayak tabanı ve sol ayak topuğu hafifçe yerden kaldırılır. Sağ ayak topuğu üzerinde 90° sağa bir harekette dönülür. Arkada kalan sol ayak en kısa yoldan sertçe esas duruşta olduğu gibi sağ ayağın yanına getirilir.
Geriye Dönüş : Komutla birlikte vücut ağırlığı sol ayak topuğu üzerine verilir. Sol ayak tabanı ve sağ ayak topuğu hafifçe yerden kaldırılır. Sol ayak topuğu üzerinde 180° sola bir harekette dönülür. Arkada kalan sağ ayak en kısa yoldan sertçe esas duruşta olduğu gibi sol ayağın yanına getirilir. Geriye dönüşler daima soldan yapılır.
B.YERİNDE SAYARKEN DÖNÜŞLER
Yerinde sayarken yapılan dönüşler için belirtilen komutlar verilir. Dönüşlerde aynı şekilde yapılmış olur. Başka bir komut verilene kadar yerinde saymaya devam edilir. Sağa – sola dönüşler iki sayıda geriye dönüşler 4 sayıda yapılır.
HAREKET HALİNDE DÖNÜŞLER
A. YÜRÜRKEN DÖNÜŞLER
SOLA DÖNÜŞ : sol ayak yere basarken bildirim komutu verilir. Sağ ayakla adım alınır. Sol ayakla adım alırken dön yaptırım komutu verilir, sağ ayakla adım alınır. Sol ayak 90 derece sola çevrilip sağ ayağın yanında yere basar. Sağ ayak sol ayağın yanına getirilir. Verilecek komuta göre sol ayakla harekete geçirilir.
SAĞA DÖNÜŞ : sol ayak yere basarken bildirim komutu verilir. Sağ ayakla adım alınır. Sol ayakla adım alınırken yaptırım komutu verilir, sağ ayakla adım alınır.
DİZLİŞLER
Dizilmeler gösteri jimnastiğinde önem taşır. Modern jimnastik çalışmalarında bir çok şekillerde dizilmeler uygulanmaktadır. En çok kullanılan daire şeklidir. Bunun dışında birçok geometrik dizilişler meydana getirilebilir.
YÜRÜYÜŞ ve KOŞULAR
KOMUTLA YÜRÜME ve DURMA
1.Hazırol duran bir kişi veya grubu yürütmek için “uygun adım ileri marş “ komutu verilir.
2.Yürüyen bir kişi ya da grubu durdurmak için “kıt-a dur” komutu verilir. Kıt-a bildirim kısmı öğrenciler sol ayağını yere basarken verilir. Sağ ayağını basarken “dur” komutu verilir. Sol ayağını basar, sağ ayağını sol ayağının yanına getirir ve hazırol vaziyetinde durur. Durma işlemi komuttan sonra iki sayı ile tamamlanır.
YÜRÜYÜŞLER : Vücut ağırlığının sol ayaktan sağ ayağa, sağ ayaktan sol ayağa aktarılması ile kişinin sürekli yer değiştirmesidir.
YERİNDE SAYMA :”Yerinde say marş” komutu ile öğrenci sol ayağı ile başlamak üzere yürüyüş temposu ile yerinde sayar. Bu durumda kollar sallanmaz, dizler çok çekilmez. İleri komutu ile yürüyüşe geçilir.
SERBEST YÜRÜME: (Adi adım) Yürüyüş grubundan adım beraberliği istenmez. Sıranın bozulmamasına dikkat edilir.
UYGUN ADIM YÜRÜME
KIZ ÖĞRENCİLER: “Uygun adım marş” komutu ile sol ayakla yürüyüşe başlanır. Ayak bilekleri gergin olmak üzere önce ayakucu sonra topuk yere basar. Gövde dik bakışlar karşıyadır. Kollar dirsekten bükülmeden avuç içleri birbirine dönük parmaklar yumuşak tutulur, göğüs hizasına kadar kaldırılır ve öne arkaya sallanır. Sol ayak yere basarken sağ kol önde sağ ayak yere basarken sol kol önde olacak şekilde sallanır.
ERKEK ÖĞRENCİLER: “Uygun adım marş” komutu ile sol bacağı dizden çekip sol ayak tabanı yere basarak yürüyüşe başlanır. Gövde dik bakışlar karşıyadır. Kollar dirsekten bükülmeden, eller üstü karşıya dönük hafif yumruk yapılarak omuz hizasına ve geriye doğru sallanır. Sol ayak yere basarken sağ kol önde sağ ayak yere basarken sol kol önde olacak şekilde sallanır.
AYAK DEĞİŞTİRME : Uygun adım yürüyüş sırasında hatalı ayakla yürüyen öğrenciler, sol ayakla bir adım atar, sonra sağ ayak ucu, sol ayak topuğunun arkasında yere basar (bir sekme) tekrar sol ayak ileri atılarak yürüyüşe geçilir.
KOŞULAR : Yürüyüşün küçük yapılmış şeklidir. Koşu adımı sırasında iki ayak da yerden kesilmiş durumdadır. Kollar dirseklerden bükülü koşu ritmine göre ileri geri sallanır.
Beden eğitimi derslerinde koşular ikiye ayrılır.
1.Tempolu koşu: Koşar adım marş komutu ile sol ayakla verilen tempoya uyarak yapılan koşudur. Gövde hafif öne eğik, kollar dirsekten bükülüdür. Ayak topukları yere basmaz. (bu koşular jimnastik koşularıdır, atletizmdeki koşulara karıştırılmamalıdır.)
2.Temposuz koşu : Tempo vermeden serbest olarak yapılan koşudur.
AÇILMA VE YAYILMALAR
Çeşitli düzeylerdeki gruplarla farklı uygulanır. Belirlenmiş alan içerisinde öğrencilerin istenilen aralıklarla yerleşmeleridir. Kolaydan zora doğru başlayarak;
1.Önceden işaretlenmiş yerlere öğrencilerin dizilmeleridir.
2.tek veya çift sıra geniş kolda sıralanmış olan gruplar tek veya çift sayanların istenilen sayıda adım ile öne-geriye açılmalardır.
3.Açılma ve yayılmalar ileri düzeydeki gruplarda tek komutla uygulanabilir. Öğrenciler yönlerini duruma göre kendileri belirler. Komut “ öne-arkaya-sağa-sola açıl “ şeklinde tek ifade ile verilir.
4.Açılma ve yayılmalar derin kol sıralanmada uygulanırken adımlar yana doğru alınır. Her adımda iki sayılır.
5.Açılma ve yayılmaların en zor şekli hareket halinde uygulanışıdır. Yürüyüş ve koşu halindeki gruplar sayı sayma işlemi ile alana yerleşmeyi birlikte yaparlar.
|