YETENEK SEÇİMİ

 

Yetenek seçimi konusunda seçim aşamaları ile çeşitli ülkelerde yetenek seçimi konusundaki yaklaşımlarla birlikte, yetenek seçiminde yetişkinlere düşen görevler konusunda bilgi vermeye çalışacağız. Keyifli okumalar dileğiyle…

Bu tür bir seçim sonrası temel eğitimde spora yatkın çocuk ve gençlerle çalışma ortamı hazırlanmış olur.

Sporda üst düzeyde verimi hedeflemek içinse sporcu yetenek eğitimi ve yetenek seçimini içeren beş aşamalı bir uygulamadan geçirilmelidir (Dündar, 2000):

YETENEK SEÇİMİ             

Yüksek Verim Antrenmanı	5	Spor Dalına Özgü 3. Seçim
Verim Antrenmanı	4	Spor Dalına Özgü 2. Seçim
Gelişim Antrenmanı	3	Spor Dalına Özgü 1. Seçim
Temel Antrenman	2	Spor Dalına Yönelik Antrenman
Temel Eğitim	1	Genel Sporsal Yetenek Seçimi

 

 

 

Tablo : Yetenek Seçim Aşamaları

 

Tablo : Yetenek verim Aşamaları   

Yetenek Göstergeleri

Uygulamada uygun sporcuların seçiminde bazı göstergeler kullanılır. Göstergeler genç sporcunun önemli belirleyici verim faktörlerine dayanan gelişme sürecini nesnelleştirir. Bu değerlendirme yapılırken daha önceki antrenmanın yüksek standartta olduğu varsayımından yola çıkılmalıdır.

Yeteneği belirlerken, her zaman için kaç yıl antrenman yapıldığı, olgunluk ve yaş göz önüne alınmalıdır. Bir kaç yıl antrenman yapmış ve kendisi ile aynı verim parametrelerine sahip daha büyük bir sporcudan daha fazla yeteneğe sahip olanlar ortaya çıkabil.ir. Belirleyici verim faktörlerine dayanan aşağıdaki göstergeler sporsal yetenek hakkında oldukça güvenilir bilgi verebilir;

a .Verim düzeyi göstergesi,

b. Verim gelişme hızının göstergesi,

c .Verim dengesi ve potansiyel gelişme göstergesi,

d. Yüklenme toleransı göstergesi,

Bu dört gösterge yeteneğin değişik yönlerini temsil eder. Tek bir göstergeye dayanan tek yönlü değerlendirme sonuçları önemli hatalara yol açabilir. Sporsal yetenek her zaman bu dört göstergeye dayanarak değerlendirilmelidir. Dört göstergenin yardımıyla elde edilen sonuçların kararlar üzerinde etkisi farklı ağırlıktadır(Dündar, 2000).

Verim gelişme hızının göstergesinde, genç sporcuların antrenman gereklerini yerine getirip getiremeyeceğini belirlemek, ne hızla geliştiğini belirlemek. için kullanılır. Bu sporsal verimin gelişme hızı ve bunu belirleyen faktörler, yüklenmenin uygulandığı fizyolojik sistemin antrenmana tepkisi için geçerlidir. Yeteneğin uygulamalı olarak değerlendirilmesinde genç sporcular için aşağıda belirtilen varsayımlardan yola çıkılmalıdır .

Daha az yetenekli olan sporculara nazaran daha iyi olanlar, yarışsal verimlerini daha çabuk geliştirirler ve diğerlerine oranla daha kısa sürede yüksek verime ulaşırlar , yani gençler antrenman programını daha kısa sürede tamamlarlar .

Gençler antrenman programı sırasında spor için gerekli olan zihinsel duruma diğerlerinden daha önce ulaşırlar. Bu özellikle psikolojik dayanıklılık ve kararlılık gücünün niteliğinin, gelişme hızı için geçerliliğini korur.

Verim dengesi ve potansiyel gelişme göstergesi; genç sporcunun veriminin, onu yüksek standartta sporsal yeterliliğe ulaşmasını sağlayacak durumda olup olmadığını araştırmak için, yani genç sporcunun sürekli ve çabuk olarak verimini yükseltmek, bireysel verimini iyi bir seviyeye getirmek veya önemli yarışmalarda yeni rekorlar kırmasına olanak sağlayan verim faktörlerinin gelişme seviyesini araştırmak için kullanılır. Özellikle yarışsal sporda önceden belirlenen zamanlarda (Olimpiyat, Dünya, Avrupa şmp.) formun zirvesinde olmak gerektiğinden verim dengesine özel bir önem verilmelidir. Deneyimler sporcunun bu tür bir dengeye sahip olması gerektiğini göstermiştir. Yeteneğin tespitinde uygun genç sporcuların sabit sporsal yeteneklere sahip oldukları varsayılır. Bu yarışmalardaki tutarlı verim, en iyi bireysel verimi oluşturma yeteneği, iyi gelişmiş teknik ve taktikle, gelişmiş fiziksel yeteneklerde görülebilir. Bu nedenle bunların verimleri daha sürekli bir hızla gelişir.

Yüklenme tolerans göstergesi; Bu gösterge, genç sporcuların ne dereceye kadar bütün gereksinimleri karşılayabileceği ve özellikle antrenmanın talepleri ile ne dereceye kadar başa çıkabileceğini belirlemede kullanılır. Antrenmanın sürekli artan yoğunluk ve kapsamına hakim olmada başarı göstermek oldukça önemlidir.

Yeteneğin değerlendirilmesinde sürekli artan antrenman, sabit ve fizyolojik fonksiyonların artan yeterliliği ve sporsal verim parametrelerinin sürekli gelişimi şeklinde, belirlenen uygunluğu sağlayacağı kabul edilmiştir .Bu bilgilerden sonra çeşitli spor dallarında spora başlama ve diğer antrenman bölümlerine başlama yaşı aşağıda sunulmuştur(Dündar, 2000).

Sporlar	Spor Uygulamasına Başlama Yaşı	Özel Antrenmana Başlama Yaşı	Yüksek Verim Antrenmanına Başlama Yaşı
Atletizm	10-12	13-14	18-23
Basketbol	7-8	10-12	20-25
Boks	13-14	15-16	20-25
Bisiklet	14-15	16-17	21-24
Dalma	6-7	8-10	18-22
Eskrim	7-8	10-12	20-25
Cimnastik (bayan)	6-7	10-11	14-18
Cimnastik (erkek)	6-7	12-14	18-24
Kürek	12-14	16-18	22-24
Kayak	6-7	10-11	20-24
Futbol	10-12	11-13	18-24
Yüzme	3-7	10-12	16-18
Tenis	6-8	12-14	22-25
Voleybol	11-12	14-15	20-25
Halter	11-13	15-16	21-28
Güreş	13-14	15-16	24-28

Tablo : Çeşitli Spor Dallarında Antrenman Bölümlerine Başlama Yaşı

Çocuk ve Gençlerin Anatomik, Fizyolojik, Psikolojik ve Motorsal Gelişimlerinin Yaşa Özgü Özellikleri

Sporda başarılı olabilmek için temel koşul yetenekli sporcular ile çalışmaktan  geçmektedir. Bunu yapabilmek için de mümkün olduğunca çok sayıda çocuk ve  genç fiziksel olarak daha iyi gelişmeler elde etmek için, sporsal antrenmana katılmaya teşvik edilmelidir. Böylece antrenör ve eğitimciler daha çok çocuk ve genç ile çalışarak daha yetenekli olanları tespit edebilecektir. Çocuk ve gençlerin bu dönemleri  organik fonksiyonların hızlı gelişmesi, gencin kişilik gelişimi ve hareketleri öğrenme yeteneğinin artması ile tanımlanır. Bu yaş çocukları ve gençleri, antrenmana çabuk alıştıklarından daha sonraki yaşantıda yüksek verime ulaşmak için yatırımların yapılabileceği bir dönemdedirler . Bu yüzden sözü edilen özelliklerin, eğitimin ve antrenmanın bir parçası oluşu nedeniyle yakından incelenmesi gereklidir(Dündar, 2000).

Anatomik ve Fizyolojik Özellikler

Erişkinliğe ulaşma süreci yaklaşık 20 yıl sürer. Bu karmaşık morfolojik, fizyolojik ve psikolojik gelişme sürecinin yer aldığı uzun fakat gerekli bir süredir. Büyüme yalnızca boy ve vücut ağırlığında artış değil, aynı zamanda başkalaşım, teşekkül etme, olgunlaşma ve gerilemedir(Dündar, 2000).

Büyüyen çocuk ve olgunlaşan genç yalnızca küçük insan değildir. Çünkü değişim yalnızca boylarında değildir , hepsinden öte vücudun her bir parçasındaki oranlarında göze batan farklılıklar ve bazı vücut özelliklerinin önemli gelişimi, onları yetişkinlerden ayrı kılar. Vücudun değişik kısımları farklı hızda gelişir, örneğin; doğumdaki ölçüsüyle karşılaştırıldığında baş 2, bacaklar 5 kat daha fazla büyür. Bu gelişimsel dönemlerin analizi doğrudur .

İskelet Gelişiminin Karakteristik Özellikleri

Kafatasının yüz kısmı hariç, kafa kemiği, köprücük kemikleri, gövdenin bütün kemikleri, el ve ayak kemikleri önce kıkırdaktan oluşur .İskeletsel kemikleşme süreci, bireyin büyümesinin sonunu belirten 22 ile 28 yaşları arasında tamamlanır . Kemik dokusunun ortaya çıkması Osteogenesis veya Ossification admı alır (Primer kemik yapısıdır), üç türlü osteogenesis mevcuttur(Dündar, 2000);

a. Primer veya direk osteogenesis; burada önce bağ dokusundan bir kemik örneği meydana gelir ve sonradan doğrudan doğruya kemikleşir ,

b .Sekonder kemikleşme; kıkırdak yapıdan dolayı Chondral Osteogenesis veya Enchondral osteogenesis adı verilir, burada bağ dokusu söz konusu değildir, hiyalin kıkırdaktan kemik taslağı meydana gelir ve kemiğe dönüşümü oluşur

c .Kemiği saran periost mevcuttur, Periostium adı verilen zar sayesinde kemiğin enine  büyümesı olur, buna Periostial Genesis adı verilir. Büyüyen kemik yalnızca elastik değil, aynı zamanda bükülebilirlik içinde kuvvetli değildir. Bir tek bu gerçek, genç iskeletin neden yetişkin iskelet kadar ağır yüklenmeyi kaldıramayacağını açıklar(Dündar, 2000).

İskeletin kemikleşmesi hormonal ve çalışma ile düzenlenen uzun ve karmaşık bir süreçtir. Kassal gerilmeler kemiklerin kalınlaşmasından sorumlu olan temel uyarıcıdır .

a.Osteogenesisi etkileyen bölgesel faktörler;

·    Sıkıştırıcı (kompresif) kuvvetler, olumlu etkiler,

·    Dolaşım faktörü, dolaşım ne kadar hızlı, olumlu ve yeterli ise kemikleşme o derece sağlıklı olur,

·    Az kullanma (inaktivite ) ile, kullanılmayan bölgedeki kemikler zayıflar , bu nedenle ekstremite kullanılmalıdır,

·    İnflamasyon, yangısal reaksiyon (iltihap), olumsuz etkiler,

·    Nörotrofik bozukluklar, sinir sistemi ile ilgili bozukluklar kemikleşmeyi olumsuz etkiler ,

·    Periost faktörü, periost kemiğin enine gelişmesini sağlar ,

b. GH (büyüme hormonu), Osteogenesisi olumlu etkiler;

a. Kemiğin büyümesinde boyuna aktif bölge Epifiz, enlemesine aktif bölge Periost´tur . Sistemli olarak organize edilmiş ve çeşitlendirilmiş antrenman programı özellikle çocukluk ve gençlik döneminde yoğun olan kemikleşme sürecinde, bir yanda ayrışma ve gelişme, diğer yanda gerekli olan çalışma arasındaki pek çok ayrılığı ortadan kaldırmak için yeterli zaman sağlar ve böylece bozulma sürecini (deformasyonu) önlemiş olur. Böyle bir program, kemikleşme bölgelerindeki hastalık ihtimalini, genç yaşlarda iç salgı bezlerinin düzensizliğine bağlı olarak belirli yerlerde ortaya çıkma olasılığı olan hastalıkları, egzersizler sırasında oluşabilecek kas tendon kopmaları gibi tehlikeleri azaltacaktır(Dündar, 2000).

Normal Büyüme

a. Vücut Ölçülerinin Gelişmesi:

Çocuk veya gencin zaman içindeki olgunluğa erişmesi bedensel olarak gelişmesi anlamındadır, bu gerçekleşirken bireyin vücut ölçülerinin de gelişmesi doğaldır. Bu dışarıdan gözlem ile boy ve vücut ağırlığında görülebilir, fakat doktor kontrollerinde diğer organ ve kapasitelerinde de artış olduğu görülecektir(Dündar, 2000).

b. Büyüme Faktörü:

Bireyin fiziksel gelişimini belirleyen tepki alanındaki dış faktörler (sosyal çevre, beslenme, meslek, sporsal faaliyetler, bölgesel özellikler, vs.) ve hormonal etkiler bireyin genetik yapısı ile belirlenmiştir. Örneğin, eski Doğu Almanya´da meslek lisesi öğrencilerinin kısa boylu olmalarının nedeni, bu öğrencilerin büyümesinin, hedef alınan mesleğin bir parçası olan fiziksel çalışmalar tarafından engellendiği varsayımında aranmıştır. Fakat Marcusson benzer farklılıkların lise ve fiziksel çalışma yapmayan meslek lisesi öğrencilerinde de bulunduğunu göstermiştir. Bu da lise öğrencilerinin vücutlarının genelde daha gelişmiş olduğunu gösterir(Dündar, 2000).

Yeteneğin Yönlendirilmesinde Bazı Ülkelerden Örnekler

Yeteneğin seçimi, yönlendirilmesi ve eğitimi süreçlerini belirli kurallara bağlayan modeller oluşturulmuştur. Uygulanan modelleri tanımak amacıyla yaptığımız literatür taramasında, ülkelerin yönetim tarzlarıyla bu modellerin yapısı arasında mantıklı ilişkiler olduğu görülmektedir. Aşağıda vereceğimiz örneklerde de görüleceği gibi, sporda ileri gitmiş Avrupa ülkelerinde görülen modeller, ayrıntılı ve pedagojik kurallara uygun yönetilir, seçimler Iabaratuar koşullarında gerçekleştirilirken, ABD gibi bazı ülkelerde; doğal seçim yöntemleriyle ve isteğe bağlı bir uygulama görülmektedir (Muratlı, 1997).

Aslında bu konunun öncülüğünü doğu Avrupa ülkelerinin yaptığı bilinmektedir. Spor biliminde ve pratiğindeki tartışılmaz yerine rağmen ABD´de yetenek seçimi bilinmeyen bir bilim dalıdır(Muratlı, 1997).

Uzun sürede, sporda üst düzeyde başarıya erişmeyi kolaylaştırmak amacıyla içerisinde yaşanan, eğitim-öğretim ve antrenman yapılabilen kurumlar geliştirilmiştir. Yatılı spor okulları birçok eski doğu bloğu ülkelerinde (Ör; Bulgaristan, Eski DDR, Polonya, Romanya, Eski Sovyetler Birliğinde) ve birçok batı Avrupa ülkelerinde (Ör; Almanya, Fransa, İngiltere, İtalya, Avusturya, İsveç, İsviçre gibi) bulunmaktadır(Muratlı, 1997). 

Almanya modeli

1978-79 öğretim yılından beri Kaiserslautern´de Heinrich Heine devlet Iisesi (HHG), ´´yetenek geliştirme sınıfları´´ projesinde, gençlikte elit sporcu yetiştirme amacı ile görevlendirilmiştir. Aslında benzeri modellere Avrupa’nın değişik ülkelerinde rastlanılmaktadır(Muratlı, 1997).

Bu okulun amacı; ´´hiçbir zaman hızlı bir şekilde öğrencileri yüksek bir sportif performansa eriştirmek değil, aksine, öğretimle birlikte, sosyal ve spor gelişimi de dengeli şekilde götürülmektedir´´ şeklinde belirlenmiştir  “performans, gencin okul başarısına ve uyumlu gelişimine engel olmamalı aksine birbirini tamamlamalıdır” felsefesi esas alınmıştır(Muratlı, 1997). 

Burada öğrenciler, spor ağırlıklı sınıflarda toplanmışlardır. Bu sınıflar, diğer sınıflarla birlikte öğretimlerini sürdürür. Küçük sınıflarda öğretim daha yoğun, antrenmanlar ve müsabakalar daha hafif planlanmıştır. Okulda derslerde başarısızlık söz konusu olduğu durumlarda öğrenciye özel destek öğretim programları düzenlemektedir.

Bu model çerçevesinde; Badminton, Judo, Tenis, Masa tenisi, Bisiklet dallarında elit sporcular yetiştirilmeye çalışılmaktadır. Antrenmanlar, Iisenin ve çevredeki okulların tesislerinde yapılmaktadır.

Okulun öğrencileri, yörenin seçilen çocuklar olmakla birlikte bir kısmı dışarıdan getirilmişlerdir. Seçilip de evi okula yakın olan öğrenciler yarı yatılı statüsünde okula katılırlar.

A!manya´daki internatlarda (yatılı okul) bilimsel danışmanlıklar ve ölçümler üniversitelerin bünyesindeki spor enstitü!eri tarafından yürütülmektedir. Bu çalışmalar;

-Kondisyonel özelliklerin diagnozu,

-Koordinatif becerilerin diagnozu,

-Müsabaka davranışlarının değer!endirilmesi, profillerin ve normların oluşturulması

-Tıbbi ölçümler,

-Sosyo!ojik yönden incelenmesi, gerekli önlemlerin alınması doğrultusundadır.11

İsveç (TT A) Modeli

Avrupa’da zaman zaman daha farklı yaklaşımlar!a açılmış yetenek okullarına da rastlanmaktadır. Bunlardan birisi de İsveç Tretorn Tenis Akademisidir(Muratlı, 1997).

TTA 1985´de Bastad (Güney isveç)´da, isveç´in en iyi genç tenisçilerini belirli bir kuruluşta okutup, spor yapmasını daha doğrusu profesyonel tenisçi olarak hazırlamak amacıyla açılmıştır. Bu kurumda, üst düzeyde tenisçi antrenmanlarının yanı sıra, Iise olgunluk (Abitur) sınavına hazırlayan bir düzenleme söz konusudur(Muratlı, 1997). 

TTA´da 18 tenisçi yetiştirilir. Belirli şartlara sahip kişiler bu okula girebilir. Şartlardan bir tanesi, kendi yaş grubunda isveçin ilk 8 tenisçisi arasına girmektir. Tenisçiler üst düzeyde tenis antrenörü (Baş antrenör) nezaretinde hergün üç saat antrenman yapabilmektedir (90 dakika sabah, 90 dakika öğleden sonra). Burada isveç´in Dünya çapındaki tenisçilerinin antrenman yapabilmesi çocuklar için büyük uyaran olmaktadır. Turnuvalara katılan sporcu öğrencilerin, üç hafta derslere devam etmeme hakları bulunmaktadır.Öğrenciler okul bitirme sınavlarına (Abitur) ´´Yetişkinler için Lise ,, adlı bir özel okula girebilirler(Muratlı, 1997).

Burası aynı zamanda elit sporcuların kamp yaptığı yer olarak da kullanılmaktadır. İsveç hükümeti ´´Sosyal Devlet anlayışı´´ ile buradaki kişilere bir miktar ´´Oğrenim bursu´´ vermekle birlikte, masraflar büyük ölçüde TRETORN firması ve tenis federasyonu tarafından karşılanır.

Rusya Modeli

Rusya’da yetenek belirlemesi ilköğretim 4-6 sınıflarda (10-12) yapılmakta ve yetenekli görülen çocuklar sayısı 37’yi bulan yatılı bölge okullarında eğitim görmektedirler. Sporcuların ihtiyaçları devlet tarafından karşılanmaktadır. Her yaş grubu için belirlenen ülke normlarını yakalayan sporcular bir üst gruba çıkarak seviyesini yükseltirler. Üniversitede eğitim gören başarılı sporcular da devlet tarafından desteklenmektedir.Eski sovyetlerin yıkılmasıyla kulüpçülüğün çok azaldığı Rusya’da bölgesel müsabakalar ön plandadır (Radyanov, 2003)

Gana Modeli

Gana’da yetenek seçiminde ön planda tutulan yer okullardır. Kulüpçülük bu ülke de gelişim göstermemişken, başarılı sporcular yine devlet tarafından desteklenmektedir. Belli kriterleri aşan sporcular Gana Olimpiyat komitesince ülke dışına antrenman yapabilmeleri için gönderilmektedir. Başarılı olan sporcular aynı zamanda memur statüsünde görev alarak daha ekonomik kaygı gütmeden daha rahat bir şekilde kendilerini büyük organizasyonlara (dünya şamp., olimpiyatlar) hazırlayabilmektedirler (Anmayr, 2003)

Yeteneğin Eğitimi

Uzun yıllar emek verilerek geleceğin şampiyonlarını yetiştirmek için seçilen kişilerin kalitesi kadar , onlar için optimal bir eğitimin önemini de belirtmek zorundayız. Bu çalışmalar,spor biliminin ilginç konularından birini oluşturur(Muratlı, 1997). 

Yetenek kabul edilen kişinin eğitimi deyiminden; daha sonra erişmesi beklenen yüksek verime ulaşabilmesi için, antrenmana dahil olan bütün önlemlerin uygulanması anlaşılır(Muratlı, 1997).

Sportif verime yönelik antrenmanlar çocuk, ailesi ve kulübü için büyük özverileri (zaman, organizasyon ve mali yönlerden) birlikte getirir. Yalnız antrenmanlarla ilgili önlemleri almış olmak yeterli değildir. Aynı zamanda henüz gelişimi devam eden çocuğun genel ve çok yönlü gelişmesini göz ardı etmeyecek bir uygulama içinde olunması gerekir(Muratlı, 1997).

Okul eğitimiyle sportif antrenmanın birlikte götürülmesinde ilgilerin çatışması zaman zaman görülür .Bu durumda yukarda örneklerini verdiğimiz bazı ülkelerdeki gibi özel spor yatılı okulu seçimleri yapılmaktadır.

Eğitim sürecinde genç sporcunun verimliliğini belirleyen özelliklerinin eğitimine yönelik antrenmana konsantre olması sağlanmalı. Yine bu süreçte çocuğun gelişimi analiz edilerek spor türüne uygunluk derecesi belirlenmeli.

Yeteneklerin Eğitiminde Yetişkinlere Düşen Görevler

Çocuklarda spor eğitiminde herkesin bir sorumluluğu vardır. Özellikle ; antrenörler, öğretmenler, hakemler, ebeveynler, yöneticiler, seyirciler ve basın-yayın organları bu eğitimde önemli görevler üstlenirler. istenilen gelişimin sağlanabilmesi hepsinin benzer bir eğitim anlayışı içerisinde olmalarını gerektirir. Bu bakımdan her grup için öneri sayılacak görüşler aşağıda sunulmuştur (Muratlı, 1997).

Antrenörlerden Beklenenler

Başarılı bir antrenör, kazanıp kaybetmek kaygılarından çok sporcularının yararına yatırım yapan antrenördür. Aşağıda bu doğrultuda

düşünülmüş bazı görüşleri sıralamak gerekirse:

·    Çocukların ve gençlerin zamanları, enerjileri ve hevesleri konusundaki isteklerinizde mantıklı olun. Onların ilgilendiği başka alanlar da olabilir.

·    Çocuklar eğlendikleri, zevk aldıkları için spor yaparlar, oyun oynarlar, kazanmak bu işin bir parçasıdır. Çocuklara hata yaptığı ya da yarışı kaybettiği için bağırmayın, onları küçük düşürmeyin.

·    Antrenörlük alnındaki bilgilerinizi yenileme konusunda gösterdiğiniz gayreti, çocukların büyümesi ve gelişmesi alanındaki bilgileri elde etmek içinde gösteriniz.

·    Sporcularınızın yaş, boy, kilo kondisyonel ve koordinatif yetenekleri ile sağlık durumlarını sürekli takip edin ve onları bu özelliklerine göre gruplandırın.

·    Antrenman sürelerinin hesaplanmasında ve periyotlamasında çocukların olgunluk düzeylerini ve yarışma takvimlerini göz önünde bulundurun.

·    Hep yetenekli sporcularla çalışmayı düşünmeyin. Az yetenekli olanlara karşı da duyarlı olun.

·    Malzeme ve tesislerin sporcuların yaş ve yeteneklerine uygun olmasını, buralarda belirli güvenlik standartlarının alınmasını sağlayın.

·    Sakatlanmış bir sporcunun tekrar hazır olup olmadığını saptamak için doktorun görüşünü alın.

·    Sporcularınıza kuralların herkes için aynı uygulanacağını ve dürüstlük içerisinde (fair-play) mücadeleyi öğretin.

Öğretmenlerden beklenenler

·    Çocukların ve gençlerin değişik spor dallarında temel yeteneklerini geliştirme konusunda destekleyin. Gelişim çağında erken branşlaşmada aşırılığa izin vermeyin.

·    Çocukların yeteneğini geliştirme konusundaki gayretlerini ve iyi davranışlarını övgüyle ödüllendirin.

·    Yetenek geliştirmenin ve serbest zaman değerlendirme faaliyeti olarak spor yapmayı öğrenmenin katı yarışma programlarını yürütme kadar önemli olduğunu unutmayın.

·    Çocukları yarışmalara hazırlarken önce gerekli yetenekler ve bunların gelişmişlik düzeyi hakkında onlara bilgi verin, başarısızlık ya da yetersizlik halinde hayal kırıklığı yaşanmasın.

·    Çocukların gelişmesi ile antrenörlük ilkeleri arasında doğru ve tam kararlı hale gelin.

·    Çocuktan beklenenler (okul, ailesi ve kendi beklentileri) ile sizin ondan beklediklerinizin çocuğun kapasitesine uygun olması gerektiğini unutmayın.

·    Çocukların televizyonda izlediği profesyonel sporcuların yaptığı ile kendi yaptığı spor arasındaki farkı anlamalarında yardımcı olun (onların yaptıkları işten para kazandıkları, bunun içinde eğlendirici olmak zorunda oldukları gibi ayrıntılara girilebilir).

·    Yeteneklerin eğitiminde başlangıçta (takım oyunlarında) daha çok mini oyunlar seçilmeli.

Ana -Babalardan beklenenler

·    İsteksiz bir çocuğu spor yapmaya zorlamayın. O sizin hırslarınızı tatmin için spor yapmamalı. Çocuklar ve gençler organize (düzenli -planlı ) sporla kendi zevkleri için ilgilenirler.

·    Çocuğun her zaman kurallara uyarak spor yapmasını destekleyin.

·    Çocuğunuza çabanın ve takım ruhunun en az birincilik kadar önemli olduğunu, her türlü sonucun normal kabullenilmesi gerektiğini öğretin.

·    Çocuğu hata yapmasını ve yenilgisini öncelikle siz normal karşılayın.

·    Çocuk en iyi doğru örneklerle öğrenir. Kendi grubundaki ve rakip gruptakilerden iyi olanları alkışlayın, takdir edin.

·    Hakemlerin kararlarını, hele hele dürüstlüklerini kesinlikle herkesin içerisinde yargılamayın.

·    Antrenörlerin önemini ve değerini anlayın. Onlar zamanlarını ve bilgi birikimlerini sizin çocuğunuza yol göstermek için harcarlar .

·    Rakibin ana ve babalarıyla arkadaşlıklar kurarak çocuğunuza iyi örnek oluşturun.

·    Çocuğunuzun çaba ve gelişmesini takdir edin ve övün.

Hakemlerden beklenenler

·    Kuralları ve yorumları çocukların düzeylerine göre ayarlayın.

·    Çok fazla düdük çalarak onların zevk almalarına engel olmayın.

·    Saha içindeki ve dışındaki davranışlarınızla çocuklara iyi bir örnek olun.

·    Eğer bir övgü hak edilmiş ise, her iki takım ya da grubun sporcularına birden iyi performans nedeniyle övgünüzü yapın.

·    Kararlarınızda tutarlı ve objektif olun.

·    Dürüstlüğün ( fair -play´in) yerleşmesini sağlayacak davranışlar sergileyin.

·    Spordan zevk alarak katılımı arttırıcı kural değişikliklerini yetkililere önerin.

·    Hakemlik kurallarındaki değişiklikleri izleyin.

·    Gençlerin ve çocukların büyümeleri ve gelişmeleri konusundaki bilgileri takip etmeye gayret gösterin.

Seyircilere düşen görevler

·    Çocuklar planlı spor organizasyonlarını öncelikle eğlenmek için, sonra özgüvenlerini kazanmak ve kendilerini kanıtlamak için yaparlar. Onlar sizi eğlendirmek için orada değillerdir. Onları profesyonel sporcuları izler gibi izlemeyin.

·    Sporcuları, antrenörleri ya da hakemleri rahatsız edici davranışlar ve sözler söylemeyin.

·    Kendi takımınızı ya da sporcularınızı olduğu kadar rakip sporcularında iyi davranışlarını alkışlayın. Onlar olmasaydı müsabakanın yapılamayacağını unutmayın.

·    Bir yarışma sırasında hata yapan çocukla hiç bir zaman eğlenmeyin, onu azarlamayın.

·    Her ne şekilde olursa olsun sertliği hoş görmeyin, yapanı kınayın. .Hakem kararlarına saygı duyun.

·    Yarışma kurallarına uygun davranışları destekleyin, aksine davranışları benimsemeyin.

Basın ve yayın kurumlarına düşen görevler

Basın ve yayın kurumları çocuk sporuna yönelik yayınlarıyla (özellikle yetenekleri ve dürüst davranışları haber yaparak) bu alanda katkı sağlayabilir.

·    Yetişkinlerin yaptığı spor ile çocuk ve gençlerin spora katılımı arasındaki farkın ayrımına varın.

·    Genç sporculara aşırı beklentilerle yüklenmeyin.

·    Çocukların dürüst ve başarılı çabalarını haber yaparak kamuoyunun ilgisini çekerek ülke sporunun alt yapısının oluşmasına katkıda bulunun.

·    Eğitime yönelik olumsuzlukları eleştirin.

·    Çocuklara star sporcu muamelesi yaparak onların sosyal yönden baştan çıkmasına sebep olmayın.

·    Amatör spor ile profesyonel spor arasındaki farkı bilin ve bunu okur ve izleyicilerinize aktarın.

·    Çocuk ve gençlerin sorunlarını yayınlayın, onların spora katılımındaki engellerin aşılmasında yardımcı olun.

Önümüzdeki ay atletizmde yetenek seçimi örneklerinin branşlara göre sınıflamasını ve yararlandığımız kaynakları bilgilerinize sunacağız. Sağlık ve sporla dolu bir ay dileğiyle....